eISSN: 1897-4309
ISSN: 1428-2526
Contemporary Oncology/Współczesna Onkologia
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Supplements Addendum Special Issues Editorial board Reviewers Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors Publication charge Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank
10/2005
vol. 9
 
Share:
Share:

Treatment of basal cell epithelioma which has been growing for many years – a case report

Luiza Daniel
,
Krzysztof Leśniewski-Kmak

Współcz Onkol (2005) vol. 9; 10 (440-442)
Online publish date: 2005/12/28
Article file
- Leczenie.pdf  [0.66 MB]
Get citation
 
 
Wstęp
Rak podstawnokomórkowy (Ca basocellulare, basal cell epithelioma, basalioma, ulcus rodens) jest najczęstszym nowotworem skóry, stanowiącym 65–75 proc. ich przypadków [1–3]. Występuje w regionach o dużym nasłonecznieniu, głównie u białych mężczyzn powyżej 40. roku życia. Rozwojowi nowotworu sprzyja praca połączona z ekspozycją na promieniowanie słoneczne, pył węglowy, nieorganiczne związki arsenu i promieniowanie jonizujące [1–5]. Raki podstawnokomórkowe mogą rozwinąć się na podłożu uszkodzonej skóry, np. w obrębie blizny poszczepiennej, blizn pourazowych oraz pod protezami. Ryzyko zachorowania jest wyższe u pacjentów z zaburzeniami odporności, jednak nieznane pozostają dokładne mechanizmy immunologiczne warunkujące ten proces [5]. Nowotwory skóry występują rodzinnie u osób z kserodermią, albinizmem, fenyloketonurią oraz z chłoniakiem, białaczką i szpiczakiem mnogim [1–3]. Większość przypadków raka podstawnokomórkowego lokalizuje się na twarzy. U ok. 80 proc. pacjentów występuje on powyżej linii łączącej kąty ust z płatkami usznymi [5]. Zdecydowanie rzadziej pojawia się w dolnej części twarzy, owłosionej skórze głowy oraz górnej części tułowia. Zazwyczaj rozwija się na podłożu prawidłowej skóry i jest niebolesny. Charakteryzuje się powolnym wzrostem i miejscową złośliwością, a tylko w wyjątkowych przypadkach daje przerzuty (mniej niż 0,01 proc. przypadków): do węzłów chłonnych, płuc, kości i wątroby [1–4]. Guz ten czasami określany jest jako nabłoniak, co sugeruje jego niezłośliwy charakter. Wyróżnia się kilka odmian tego nowotworu: guzkowy (60 proc.), powierzchowny (25 proc.), torbielowaty, barwnikowy, wrzodziejący i twardzinopodobny. Podtyp twardzinopodobny i mikroguzkowy należą do bardziej agresywnych i związane są z większym ryzykiem nawrotów miejscowych [1, 3]. Pomimo dużej częstości występowania raka skóry, niniejszy przypadek pragniemy przedstawić ze względu na niezwykłą rozległość zniszczeń tkanek miękkich twarzy, wywołaną długotrwałym rozwojem nowotworu.

Opis przypadku
55-letnia kobieta skierowana została na konsultację do Ośrodka Onkologii w Gdyni we wrześniu 2004 r., z rozpoznaniem Epithelioma sebaceum regionis faciei (nabłoniak z cechami różnicowania w kierunku gruczołów łojowych). W wywiadzie chora zgłaszała powiększającą się zmianę skórną okolicy nosa po stronie prawej od ok. 15 lat. Diagnozowana w Oddziale Otolaryngologicznym Szpitala Miejskiego w Gdyni we wrześniu 2004 r. W wykonanym TK twarzoczaszki wykazano ubytek w tkankach miękkich twarzy po prawej stronie, obejmujący boczną część nosa oraz przynosową część policzka; stwierdzono również osteolizę kości szczękowej po prawej stronie (wyrostek zębodołowy). Przed rozpoczęciem leczenia promieniami wykonano płytki stomatologiczne w Specjalistycznym Centrum Stomatologicznym Akademii Medycznej w Gdańsku. Ich zadaniem było utrzymanie języka poza polem napromienianym i podtrzymanie woskowego bolusa, który wypełnił ubytek tkanek. Zastosowano radioterapię techniką konformalną promieniami X o energii 6 MeV, pochodzącymi z przyspieszacza liniowego typu Mevatron. Zastosowano dawkę całkowitą 60 Gy w 30 frakcjach na obszar zmiany, z 2-cm marginesem. Tolerancja radioterapii była dobra, leczenie przebiegało bez przerw. Miesiąc po radioterapii wykonano protezę szczęki górnej. Skierowano też chorą do Szpitala Specjalistycznego i Wojewódzkiej Przychodni Protezy Twarzy w Łodzi, gdzie zaopatrzono chorą w ektoprotezę twarzy. Osiem mies. po zakończeniu leczenia u pacjentki utrzymuje się całkowita remisja.

Dyskusja
Rak podstawnokomórkowy skóry charakteryzuje się powolnym wzrostem miejscowym, dając objawy kliniczne wynikające z naciekania i niszczenia okolicznych tkanek. Rozpoznanie ustala się na postawie badania histopatologicznego. Do oceny głębokości nacieku stosuje się TK lub MRI – szczególnie w przypadku nacieku okolicy oka. Wybór metody leczenia uwarunkowany jest lokalizacją, wielkością oraz podtypem histologicznym zmiany, głębokością nacieku, liczbą ognisk, a także tradycją ośrodka. Ważną rolę odgrywa wiek chorego, stan ogólny, efekt kosmetyczny, a także czas i koszt leczenia. Leczenie chirurgiczne stosuje się u większości pacjentów, zachowując 5-mm margines tkanek zdrowych [5, 8]. Krioterapia, wyłyżeczkowanie i elektrodesykacja, a także miejscowo podawany 5-florouracyl stosowane są najczęściej w małych, powierzchownych zmianach wcześniej nieleczonych. Mikrochirurgia jest preferowana w przypadku dużych, skomplikowanych i nawracających guzów nowotworowych oraz w podtypach twardzinopodobnych i naciekających [5–9]. Radioterapię stosuje się w przypadku raka zlokalizowanego w centralnej części twarzy, obejmującego powieki, nos i wargi. Nie jest zalecana u chorych poniżej 50. roku życia, ponieważ efekt kosmetyczny jest gorszy, wzrasta też ryzyko rozwoju guzów indukowanych promieniowaniem jonizującym [1, 2, 5]. Wskazaniem do radioterapii pooperacyjnej są pozytywne marginesy, zajęcie kości, nerwów, chrząstek lub rozległy naciek mięśni [1, 2]. Wyniki 10-letnich miejscowych wyleczeń raka okolicy nosa, powiek i wargi wynoszą dla zmian <2 cm 98 proc., 2–5 cm 79 proc., a >5 cm 53 proc. (8 lat) [1, 2]. Dobry efekt kosmetyczny można uzyskać, stosując radioterapię w dawkach frakcyjnych 2–3 Gy. Powikłania korelują z wielkością zmiany. Martwica tkanek miękkich rozwija się u 5 proc., a martwica kości u 1 proc. napromienianych chorych [1, 2]. Inne powikłania to atrofia i przebarwienia skóry oraz teleangiektazje [1, 2]. Radioterapia zastosowana u przedstawionej chorej była leczeniem z wyboru. Pacjentka pozostaje pod kontrolą Poradni Onkologicznej w Gdyni.

Piśmiennictwo
1. Wilder RB, Margolis LW. Skin Cancer. Texbook of Radiation Onkology. Leibel S. A. Philips T. L., W. B. Sanders Company Philadelphia 1st ed. 1998; 1165-79.
2. Kian Ang K, Morrison WH, Gorden AS. Cutaneous carcinoma and melanoma in Clinical Radiation Oncology. Gunderson LL, Tepper JE. 1st ed. Churchill Livingstone, Philadelphia 2000; 563-76.
3. Tilli CMLJ, Van Steensel MAM, Krekels GAM, et al. Molecular Aetiology and Pathogenesis of Basal Cell Carcinoma. Br J Dermatol 2005; 152 (6): 1108-24.
4. Bader RS. Basal Cell Carcinoma, eMedicine. com/med/topic214.2004
5. Braun-Falco O, Plewig G, Wolff HH, et al. Rak podstawnokomórkowy. Dermatologia. Sławińska-Iwańczuk J. Tom II. Czelej Sp. z o. o., Lublin 2004; 1387-99.
6. Naylor M. The Epidemic of Nonmelanoma Skin Cancer: Prevention, Diagnosis and Treatment. Medscape 2004.
7. Colvett KT, Wilson FC, Stanton RA. Atypical Presentation of Metastatic Basal Cell Carcinoma. South Med J 2004; 97 (3): 305-7.
8. Bath FJ. Interventions for basal cell carcinoma of the skin. Cochrane Rev Abstract 2005.
9. Cohen PR, Schulze KE, Nelson BR. Cutaneous carcinoma with mixed histology: a potential etiology for skin cancer recurrence and an indication for Mohs microscopically controlled surgical excision. South Med J 2005; 98 (7): 740-7.
10. Prasad V. Hard subcutaneous lumps-pilomatricomas: a report of three cases. J Am Board Fam Pract 2000; 13 (4): 308-11.

Adres do korespondencji
lek. Luiza Daniel
Ośrodek Onkologii
przy Szpitalu Morskim im. PCK
ul. Powstania Styczniowego 1
81-519 Gdynia
e-mail: dluiza@wp.pl
Copyright: © 2005 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.